د "د شیعه او اهل سنت نظر د امامت په باره کي" د بڼو تر مېنځ توپير

د سمون لنډیز نسته
(د "{{سوال}} په کلي توګه د امامت په اړه د شیعه او اهل سنت نظر څه شی دی؟ {{پایان سوال}} د شیعه او اهل‌سنت نظر د امامت د مسئلې په اړه توپير لري. اهل‌سنت امامت يوازي يوه ظاهري دنده او د دين د فروعو څخه ګڼي او د امام ټاکنه د خلکو له دندو څخه بولي. شيعيان امامت يو الهي مقا..." تورو مخ جوړ شو)
 
د سمون لنډیز نسته
۲۰ کرښه: ۲۰ کرښه:


د شیعیانو د عقیدې له مخې، څرنګه چې امامان (ع) عصمت لری، باید د دین ساتونکي او د مسلمانانو حاکمان وي. په دې اساس امامت د دین د ساتنې او پېژندنې له نظره  د نبوت د لیکې دوام دی. په همغه دليل چې د الهي قانون د راوړونکي عصمت ضروري دی، د هغه قانون د ساتونکي او مفسر عصمت هم ضروري دی. په همغه ډول سره چې خطا او ګناه د الهي قانون په راوړونکي کې د بعثت موخه چې د خلکو هدايت دی باطلوي، د الهي قانون په مفسر او پلې کونکي کي خطا او ګناه هم د ګمراهۍ سبب ګرځي. نو د الهي قانون سره سم له رسول الله (ص) څخه وروسته د هغه لپاره د معصوم مفسر شتون ضروري دی؛ ځکه چې څه ډېر خلک به د خدای د قانون په پوهه کې په مختلفو نظرونو باندي اخته شي او په خطا باندي به ولاړ شي. او څرنګه چې اسلامي شریعت ابدي دی او د قرآن کاروړنه په عمومي لارښوونو او انساني روزنو او د ستونزو په حلولو او د شخړو په له منځه وړلو کي تل پاتی دی نو پر  بشر باندي لازمه ده چې د قيامت تر ورځې پوري د هغه په آوامرو باندي عمل وکړي. او صحیح او سمه کړنه د هغه د معصومانه او بی له خطا څخه د بيانولو په ګرو کي ده، نو لازمه ده چې دې موخې ته د رسېدلو لپاره خدای تعالی خپل د قانون د سم پوهولو لپاره د پيغمبر څخه وروسته داسي يو معلّم وټاکي چې ټوله د قرآنې زرده کړو، سنتونو او الهي قوانینو د پوهېدلو لپاره هغه ته مراجعه وکړي. د داسي معلّم او ښوونکي پېژندنه بې د خدای د نص څخه د بشر لپاره ممکنه نه ده؛ ځکه د عصمت مقام د بشر د درک څخه بهر دی.     
د شیعیانو د عقیدې له مخې، څرنګه چې امامان (ع) عصمت لری، باید د دین ساتونکي او د مسلمانانو حاکمان وي. په دې اساس امامت د دین د ساتنې او پېژندنې له نظره  د نبوت د لیکې دوام دی. په همغه دليل چې د الهي قانون د راوړونکي عصمت ضروري دی، د هغه قانون د ساتونکي او مفسر عصمت هم ضروري دی. په همغه ډول سره چې خطا او ګناه د الهي قانون په راوړونکي کې د بعثت موخه چې د خلکو هدايت دی باطلوي، د الهي قانون په مفسر او پلې کونکي کي خطا او ګناه هم د ګمراهۍ سبب ګرځي. نو د الهي قانون سره سم له رسول الله (ص) څخه وروسته د هغه لپاره د معصوم مفسر شتون ضروري دی؛ ځکه چې څه ډېر خلک به د خدای د قانون په پوهه کې په مختلفو نظرونو باندي اخته شي او په خطا باندي به ولاړ شي. او څرنګه چې اسلامي شریعت ابدي دی او د قرآن کاروړنه په عمومي لارښوونو او انساني روزنو او د ستونزو په حلولو او د شخړو په له منځه وړلو کي تل پاتی دی نو پر  بشر باندي لازمه ده چې د قيامت تر ورځې پوري د هغه په آوامرو باندي عمل وکړي. او صحیح او سمه کړنه د هغه د معصومانه او بی له خطا څخه د بيانولو په ګرو کي ده، نو لازمه ده چې دې موخې ته د رسېدلو لپاره خدای تعالی خپل د قانون د سم پوهولو لپاره د پيغمبر څخه وروسته داسي يو معلّم وټاکي چې ټوله د قرآنې زرده کړو، سنتونو او الهي قوانینو د پوهېدلو لپاره هغه ته مراجعه وکړي. د داسي معلّم او ښوونکي پېژندنه بې د خدای د نص څخه د بشر لپاره ممکنه نه ده؛ ځکه د عصمت مقام د بشر د درک څخه بهر دی.     
امام رضا(ع) په دې اړه  فرمايي:
امام رضا(ع) په دې اړه  فرمايي: «هرومرو د امامت ارزښت والاتره، او شأن یې ستر او له هر شی څخه ژور دی چې خلک وکولای شی په خپل عقل سره هغه ته ورسيږي او يا په خپله خوښه یو څوک د امام په توګه وټاکي».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، کتاب الحجة، باب نادر فضل الامام، قم، اسوه، ۱۳۷۵ل. ۲ټوک، ۱۱۹مخ.</ref>
 
«هرومرو د امامت ارزښت والاتره، او شأن یې ستر او له هر شی څخه ژور دی چې خلک وکولای شی په خپل عقل سره هغه ته ورسيږي او يا په خپله خوښه یو څوک د امام په توګه وټاکي».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، کتاب الحجة، باب نادر فضل الامام، قم، اسوه، ۱۳۷۵ل. ۲ټوک، ۱۱۹مخ.</ref>


===د امام ټاکنه د خدای له لورې===
===د امام ټاکنه د خدای له لورې===
۳۰ کرښه: ۲۸ کرښه:
په ډېرو آيتونو کي خداى پاک د امام او خليفه تشریعول او نصبول يي ځان ته نسبت ورکړی دی.<ref>د بقرې سورت، ۱۲۴ آيت؛ د انبیاء سورت،۷۳ آيت؛ د سجدې سورت،۲۴آيت؛ د ص سورت،۲۶آيت؛ د طه سورت، ۲۹آيت.</ref> او هغه يې د خلکو په خوښه نه دى پرې اېښي. له دې مطلب څخه معلوميږي چې امامت د نبوت د مقام په شان يو الهي منصب دی، نو خدای باید پخپله هغه معرفی کړي او خدای د ولایت، امامت، مودّت، تطهير، تبلیغ او د اولي الامر ... په آیتونو کي امام معرفي کړی دی.
په ډېرو آيتونو کي خداى پاک د امام او خليفه تشریعول او نصبول يي ځان ته نسبت ورکړی دی.<ref>د بقرې سورت، ۱۲۴ آيت؛ د انبیاء سورت،۷۳ آيت؛ د سجدې سورت،۲۴آيت؛ د ص سورت،۲۶آيت؛ د طه سورت، ۲۹آيت.</ref> او هغه يې د خلکو په خوښه نه دى پرې اېښي. له دې مطلب څخه معلوميږي چې امامت د نبوت د مقام په شان يو الهي منصب دی، نو خدای باید پخپله هغه معرفی کړي او خدای د ولایت، امامت، مودّت، تطهير، تبلیغ او د اولي الامر ... په آیتونو کي امام معرفي کړی دی.


او همدارنګه رسول‌الله (ص) له ځان څخه وروسته امام په متواترو احادیثو کې معرفي کړی دی. د مثال په توګه د احمد بن حنبل په مسند او د اهل‌سنت په نورو کتابونو کي د يمن د جګړې څخه وروسته چې د  خالد بن وليد او امام علي (ع) ترمنځ شخړه رامنځ ته شوه او کله چې رسول الله (ص) با خبر شو د هغه په څېره کي غضب ښکاره شو او ويې فرمايل: «لا تَقَع فِی عَلِیٍ فَاِنّهُ مِنّی وَ اَنا مِنهُ وَهُوَ وَلِیّکُم بَعدِی؛<ref>أحمد بن حنبل أبو عبدالله شيباني، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ۵ ټوک، ۳۵۶ مخ، مصر،  مؤسسة قرطبة؛ نسائی، أحمد بن شعيب ، سنن النسائی الکبری، ۵ټوک، ۱۳۳ مخ، بیروت، دار الكتب العلمية، 1چاپ،  1411ق / 1991م.</ref> یعني د علی سره شخړه مه کوئ هغه زما دی او زه د هغه يم او هغه زما څخه وروسته ستاسو ولي دی» په کنزل العمال کي هم رانقل شوی دی چې رسول الله (ص) وفرمايل: « دَعُوا عَلِیاً دَعُوا عَلِیاً دَعُوا عَلِیاً؛ اِنّ عَلِیاً مِنِّی وَ اَنا مِنهُ وَ هُوَ وَلِیُّ کُلِّ مُؤمِنٍ بَعدِی<ref>علي بن حسام الدين متقی هندی، كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال، 11ټوک، 279 مخ 32940و 32841 حديثونه، بیروت، دار الكتب العلمية،1چاپ 1419ق/1998م.</ref> درې واره يې وويل علي پرېږدئ په رښتيا چې علي زما دی او زه د علي يم او هغه زما څخه وروسته د ټولو مؤمنانو ولي دی».
او همدارنګه رسول‌الله (ص) له ځان څخه وروسته امام په متواترو احادیثو کې معرفي کړی دی. د مثال په توګه د احمد بن حنبل په مسند او د اهل‌سنت په نورو کتابونو کي د يمن د جګړې څخه وروسته چې د  خالد بن وليد او امام علي (ع) ترمنځ شخړه رامنځ ته شوه او کله چې رسول الله (ص) با خبر شو د هغه په څېره کي غضب ښکاره شو او ويې فرمايل: «لا تَقَع فِی عَلِیٍ فَاِنّهُ مِنّی وَ اَنا مِنهُ وَهُوَ وَلِیّکُم بَعدِی؛<ref>أحمد بن حنبل أبو عبدالله شيباني، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ۵ ټوک، ۳۵۶ مخ، مصر،  مؤسسة قرطبة؛ نسائی، أحمد بن شعيب ، سنن النسائی الکبری، ۵ټوک، ۱۳۳ مخ، بیروت، دار الكتب العلمية، 1چاپ،  1411ق / 1991م.</ref> یعني د علی سره شخړه مه کوئ هغه زما دی او زه د هغه يم او هغه زما څخه وروسته ستاسو ولي دی» په کنزل العمال کي هم رانقل شوی دی چې رسول الله (ص) وفرمايل: « دَعُوا عَلِیاً دَعُوا عَلِیاً دَعُوا عَلِیاً؛ اِنّ عَلِیاً مِنِّی وَ اَنا مِنهُ وَ هُوَ وَلِیُّ کُلِّ مُؤمِنٍ بَعدِی<ref>علي بن حسام الدين متقی هندی، كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال، 11ټوک، 279 مخ 32940و 32841 حديثونه، بیروت، دار الكتب العلمية،1چاپ 1419ق/1998م.</ref> درې واره يې وويل علي پرېږدئ په رښتيا چې علي زما دی او زه د علي يم او هغه زما څخه وروسته د ټولو مؤمنانو ولي دی».


همدارنګه د يو معصوم انسان په شتون سره چې آيتونه، روايتونه او عقل د هغه پرعصمت باندي دلالت لري، د يو غير معصوم امامت ته وار نه رسيږي. په دې برخه کې یوازې د یوه آیت محتوا ته اشاره کيږي: فخر رازي چې یو له سني عالمانو څخه دی، د دې آیت تر لاندې چې فرمايي: «اې د ایمان خاوندانو د خدای او رسول او د خپل اولي الامر اطاعت وکړئ» ، وايې: اولي الامر يا د امر څښتونکي بې له معصومانو څخه نور څوک نشي کېدای؛ ځکه چې د خدای امر په مطلقه د غیر معصوم په اطاعت باندي محال او نه کېدونکی دی.<ref>فخر رازی، محمد، تفسیر کبیر، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق، ۱ټوک ، ۱۴۴.</ref>
همدارنګه د يو معصوم انسان په شتون سره چې آيتونه، روايتونه او عقل د هغه پرعصمت باندي دلالت لري، د يو غير معصوم امامت ته وار نه رسيږي. په دې برخه کې یوازې د یوه آیت محتوا ته اشاره کيږي: فخر رازي چې یو له سني عالمانو څخه دی، د دې آیت تر لاندې چې فرمايي: «اې د ایمان خاوندانو د خدای او رسول او د خپل اولي الامر اطاعت وکړئ» ، وايې: اولي الامر يا د امر څښتونکي بې له معصومانو څخه نور څوک نشي کېدای؛ ځکه چې د خدای امر په مطلقه د غیر معصوم په اطاعت باندي محال او نه کېدونکی دی.<ref>فخر رازی، محمد، تفسیر کبیر، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق، ۱ټوک ، ۱۴۴.</ref>
۴۹۱

سمونې